Wat komt er kijken bij het ontwerpen van een kostuum dat kan vliegen?
Bij Theater Tol, waar onze performers regelmatig boven het publiek zweven op luchtstructuren en veren uit de lucht laten regenen, wordt kostuumontwerp een fusie van kunst en techniek. Elk kledingstuk moet meebewegen met de wind, bestand zijn tegen de elementen en stralen onder podiumlicht — en ondertussen een verhaal vertellen.
De Kunst en Functie van Vliegen
Vanaf het begin zijn kostuums een essentieel onderdeel van onze identiteit. Ze zijn meer dan versiering: het zijn emotionele ankers, droombeelden, vleugels — soms letterlijk. Ze moeten betoveren op de grond en tot leven komen in de lucht. En dat is geen gemakkelijke opgave.
Elk kostuum dat de lucht in gaat, wordt behandeld met een brandwerende coating — een cruciale stap, aangezien we vuurwerk gebruiken bovenop onze trussconstructies. Veiligheid en spektakel zijn in elk ontwerp gelijkwaardige partners.
In Garden of Angels en Pedaleando Hacia El Cielo dwarrelen er veren naar beneden of zie je ballonnen vechten tegen de wind, vastgemaakt aan de hoofden van vliegende performers. En er zijn verrassingselementen die we hier niet verklappen — maar laten we zeggen: veren zijn niet het enige dat uit de lucht valt.
Eerbetoon aan Onze Makers
De creatieve geest achter veel van onze meest iconische kostuums is Lisette Henst, wiens nalatenschap nog steeds doorleeft in elk stuk. Vandaag wordt de fakkel gedragen door Ben De Smedt, onze huidige costumière, die zijn eigen creatieve flair en technische vindingrijkheid inbrengt. Samen met Talitha De Decker speelt Ben een sleutelrol in de visuele wereld van Above & Beyond en Cage Fantastique.
We spraken met Ben om te ontdekken wat er echt komt kijken bij het aankleden van een droom in beweging.
Q&A met Ben De Smedt, Costumière bij Theater Tol
1. Hoe begin je aan het ontwerpen van een nieuwe show — komt het verhaal, het personage of de beweging eerst?
“Dat hangt echt af van het project. Soms heb je een goed idee voor een verhaal, dat je dan uitwerkt. Maar net zo vaak heb ik al een concept voor personages in m’n hoofd, en daar groeit dan het verhaal uit. Maar pas als verhaal én personages echt helder zijn, kan ik beginnen met ontwerpen. Beweging (en bewegingsvrijheid) komt later — maar is cruciaal. Het moet passen bij het verhaal, het personage én uiteraard de performer. Ze moeten zich vrij kunnen bewegen in wat ze dragen.”
2. Wat is een van de grootste uitdagingen bij ontwerpen voor luchtvoorstellingen?
“Luchtvoorstellingen spelen zich niet alleen in de lucht af. Vaak is er ook een deel op de grond, tussen het publiek, waarbij mensen performers van dichtbij zien. De kostuums moeten dus ook van dichtbij indruk maken met fijne details. Maar als dezelfde performer daarna tientallen meters de lucht in gaat, zie je die details niet meer. Dan draait het om beweging en silhouet. Het is dus een constante zoektocht naar de juiste balans tussen detail voor dichtbij en impact op afstand.”
3. Kun je een detail delen uit een recent kostuum dat het publiek waarschijnlijk niet opvalt, maar dat jij prachtig vindt?
“In de afgelopen jaren werkten we veel met rood, wit en zwart. Een prachtig, krachtig palet. Maar bij Cage Fantastique wilden we eens iets anders — zonder dat het zijn ‘Tol’-gevoel verloor. We kozen voor goud. Elk kostuum bevat goud, en dat schept visuele eenheid.
We hebben bijvoorbeeld een dierachtig figuur, volledig goud, afgewerkt met zwarte veren. De dansers in de kooi dragen kostuums geïnspireerd op dwangbuizen — wit met gouden gespen. Zelfs de muzikanten, voornamelijk in zwart, dragen bijna twintig meter aan riemen rond hun armen en torso, vol goudkleurige klinknagels. Dat zijn details die misschien niet meteen opvallen, maar waar ik persoonlijk echt blij van word.”
4. Hoe combineer je duurzaamheid met de dromerige, etherische uitstraling waar Tol om bekendstaat?
“Het is bijna onvermijdelijk dat we met lichte, kwetsbare stoffen werken om die luchtige sfeer te vangen. Maar als we hetzelfde effect kunnen bereiken met duurzamere materialen, dan kiezen we daar altijd voor. Theater is beweging, dus slijtage hoort erbij. Alle kostuums worden regelmatig gecontroleerd en waar nodig hersteld, en zorgvuldig opgeborgen om ze zo lang mogelijk mee te laten gaan.
Leuk weetje: elk kostuum dat de lucht in gaat, krijgt een brandwerende behandeling om de performers te beschermen bij vuurwerkeffecten.”
5. Wat is iets dat je ooit nog graag zou willen maken — je droomkostuum, zeg maar?
“Dat is zonder twijfel de moeilijkste vraag! Ik hou van alles — van kleine, minimalistische kostuums tot enorme, bombastische ontwerpen. Maar bij Theater Tol zou ik ooit graag een gigantisch, indrukwekkend, mysterieus figuur willen creëren — spookachtig en zwevend, iets dat totaal buitenaards aanvoelt. Of juist iets piepkleins en speels, voor een kinderlijk vrolijke voorstelling. Er is altijd ruimte om groter te dromen.”
.
Bij Theater Tol is een kostuum nooit zomaar een kostuum.
Het is een personage. Een partner in de lucht. Een drager van veren, vuurvaste draad en een beetje hemel.
Enthousiast geworden? Laten we praten!
Of je nu een festival, stad of creatieveling bent die magie naar de hemel wil brengen — neem contact met ons op:
📧 talitha@theatertol.com
🌐 www.theatertol.com
📍 Instagram: @theatertol